Nhân ngày đầu của tháng 7 AL, Nhịp Cầu Huế xin chia sẻ thêm thông tin liên quan đến “Tiết Trung nguyên, Vu lan, Xá tội bông nhân” đến @everyone.
Tháng Bảy âm lịch, theo tín ngưỡng dân gian của một số quốc gia sử dụng Nông lịch tức lịch Mặt trăng thường gọi đây là tháng “cô hồn” và được coi là một tháng có nhiều điều phải kiêng kị. Trong tháng này và đặc biệt là ngày Rằm tháng Bảy người ta thường tổ chức cúng tế các lễ tiết như Trung nguyên, Vu lan hay Xá tội vong nhân với khá nhiều hình thức trên chùa, tại nhà, ngoài đường ngõ phố.
Đây là một hoạt động tín ngưỡng đã đi vào tâm thức dân gian của người Việt và trở thành một phong tục truyền thống diễn ra hàng năm. Tuy nhiên nguồn gốc, ý nghĩa của các tiết lễ này, mối liên kết và sự khác biệt trong nghi thức thờ cúng thì không hẳn ai cũng hiểu và phân biệt rõ. Vì vậy, hãy cùng NCH tìm hiểu khái lược vấn đề này.
📌Nguồn gốc các lễ Trung nguyên, Vu lan và Xá tội vong nhân
– Trung nguyên (中元) là một tiết của đạo giáo vào ngày 15 tháng 7 Nông lịch. Ngày đó các đạo quán lập “trai tiếu”, tăng tự lập “vu lan bồn trai” (tức đàn chay của những người theo đạo)
– Vu lan (hay Vu lan bồn盂蘭盆) tiếng Phạn là Ô Lan Bà Noa (烏藍婆拏) ý nghĩa là “cứu đảo huyền” (tức cứu người bị treo ngược). “Vu lan bồn” còn có nghĩa là nơi đặt bách vị ngũ quả để ban cho tăng chúng và cũng là ân quang của phật tăng để giải thoát kiếp khổ của “ngạ quỷ” (ma đói) bị treo ngược (dưới địa ngục). Theo phong tục ngày 15 tháng 7 tiết Trung nguyên tăng ni kết hội Vu lan bồn, tụng kinh và bố thí đồ ăn.
– Xá tội vong nhân (舍罪忘人) theo phong tục của một số nước Á Đông là ngày mở cửa địa ngục ân xá cho các vong linh không nơi nương tựa. Vì thế để các linh hồn lang bạt không quấy nhiễu cuộc sống dương gian người ta thường dâng cúng lễ vật vào ngày rằm tháng 7 để cầu mong sự bình yên.
Như vậy xét về nguồn gốc các tiết lễ này có sự khác biệt khá rõ rệt. Trung nguyên có nguồn gốc từ Đạo giáo, Vu lan có nguồn gốc từ Phật giáo, Xá tội vong nhân lại mang màu sắc dân gian.
📌Ý nghĩa các lễ Trung nguyên, Vu lan và Xá tội vong nhân
– Trung nguyên vốn chỉ một ngày chính giữa của năm, cũng là tiết đánh dấu kết thúc nửa đầu của năm âm lịch. Ban đầu giới tu hành lấy ngày đó để chay tịnh và thiết đàn tế tự, sau dần trở thành ngày lễ dân gian cúng chay và đốt mã để dâng tiến gia tiên.
– Vu lan theo truyền thuyết là xuất phát từ câu chuyện kể về sự hiếu hạnh của Bồ tát Mục Kiền Liên muốn cứu mẹ thoát khỏi địa ngục. Theo lời Phật dạy ông đã cung thỉnh chư tăng mười phương hợp sức chú nguyện để cứu độ cho mẹ. Đức Phật thấu cảm lòng thành của ông cùng chư tăng đã cho khai mở lễ này hàng năm vào ngày rằm tháng bảy và dần trở thành truyền thống báo hiếu cha mẹ.
– Xá tội vong nhân là ngày chính giữa của “tháng cô hồn”, ngày đó các nhà thường lập bàn tế chay để ban thí cho các vong lang thang không người hương khói. Vì vậy xét về ý nghĩa các lễ này mặc dù không có cùng nguồn gốc nhưng cũng có mối tương quan nhất định, đều lấy ngày rằm tháng bảy để thiết tế chay đàn, phóng sinh, bố thí và hướng về các điều phước thiện.
📌Về nghi thức, Trung nguyên hay Vu lan đều có thể thực hiện tại chùa hoặc tại nhà. Lễ tại gia cúng chay hoặc mặn tùy tâm theo phước nguyện cốt thể hiện lòng hiếu kính của con cháu với tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Duy lễ Xá tội vong nhân là xuất phát từ quan niệm ban phước cho các cô hồn chưa được siêu thoát, vì vậy các nhà thường cúng chúng sinh ngoài trời hoặc ngoài đường ngõ, đồ cúng thường là các thứ như cháo, gạo, ngô, khoai, bánh đa, bỏng, muối… để siêu sinh cho những linh hồn không nơi nương tựa.
Nguyện chúc mọi nhà tháng 7 an vui.
🙏🏻
